Er vertrekt geen auto uit welke fabriek in de wereld dan ook zonder minimaal één chip uit de Nijmeegse NXP-fabriek. Een leuk, klein feitje. Maar tegelijkertijd ook een illustratie van het enorme belang van die grote, innovatieve onderneming aan de Gerstweg. Toch staat de semiconsector onder druk, zeggen Doeco Terpstra, directeur NXP Semiconductors Nederland en lid The Economic Board, en Jan van Dellen, directeur The Economic Board Regio Arnhem Nijmegen. Samen trekken zij ten strijde. ‘Er moet meer geïnvesteerd worden om deze sector op niveau te houden.’
Nederland, de Verenigde Staten en Japan zijn de enige landen in de wereld met een complete halfgeleiderindustrie binnen hun landsgrenzen. Het is dus goed én belangrijk dat het vorige kabinet vorig jaar aangaf 2,5 miljard euro te willen investeren in het zogenoemde Beethoven-plan, dat zorgt voor de financiering van nationale talentontwikkeling, wonen, bereikbaarheid en ondernemingsklimaat voor de bredere halfgeleiderindustrie. Toch is er voor de regio Arnhem-Nijmegen relatief weinig van dat geld beschikbaar. Terpstra: “Landelijk is 450 miljoen euro beschikbaar voor het Beethoven-plan om in talentwerving te stoppen. Daar zijn we blij mee, begrijp me niet verkeerd, maar om het Nijmeegse en regionale deel van de semiconsector verder te versterken voor de mogelijkheden die de groeiende markt biedt, zijn blijvende investeringen nodig.”
Grootste chipfabriek van Nederland
De semiconsector is van groot belang voor de economie van nu en van de toekomst en daarmee voor het Nederlandse verdienvermogen. Het is nodig om meer te investeren in een goed vestigingsklimaat voor héél Nederland en niet alleen in de regio Brainport (Eindhoven), aldus Van Dellen. “In Gelderland hebben we ruim 50 (grote) ondernemingen met een omvangrijke gezamenlijke omzet van 3,5 miljard euro, die in totaal zo’n 7000 arbeidsplaatsen hebben. Voor de ontwikkeling en productie van chips zijn wij de grootste regio van Nederland.” Terpstra vult aan: “NXP is de grootste chipfabriek van Nederland, die al decennialang miljarden chips over de hele wereld levert. Alle Nederlandse chips worden in Nijmegen geproduceerd, maar dat is zelfs onder inwoners van de stad zelf een vrijwel onbekend feit.”
Hoog innovatieniveau
De regio Arnhem-Nijmegen is qua omzet en arbeidsplaatsen goed voor ruim 10% van de totale semiconsector in Nederland. Van Dellen: “Daarmee zijn we de tweede regio na Brainport Eindhoven. En aangezien de semiconsector de grootste bijdrage levert aan de high tech sector, is de high tech sector met meer dan 10.000 banen een essentiële economische sector.” Van de vijf koplopers in de semiconsector hebben drie bedrijven hun grootste vestiging in onze regio: NXP, Nexperia en Besi. Daarnaast zijn hier grote internationale spelers, zoals imec, Ampleon, Infineon, Neways en Trymax.
Van Dellen: “Het innovatieniveau in onze regio is hoog. Maar als we niet genoeg investeren blijft dat niet zomaar. We moeten blijven ontwikkelen en daarvoor talent aantrekken. Zo kunnen we het kennisniveau op peil houden. Bovendien moeten we investeren in nieuwe materialen, en we moeten investeren in nieuwe productiemethoden.”
‘Versmarting’ van de maatschappij
Er zijn steeds meer chips nodig, omdat alle elektronica in ons leven steeds slimmer en steeds meer verbonden is. Van de laptop tot de koelkast, en van je bankpas en je drone tot je auto. Terpstra illustreert het aan de hand van een voorbeeld. “In oude benzine-auto’s zaten zo’n duizend chips, in nieuwe elektrische zitten er drie- tot vijfduizend. Voor nieuwe auto’s produceren wij chips die geschikt zijn voor edge-computing. Die werken sneller en kunnen ervoor zorgen dat de slimme sensoren alle informatie die de auto binnenkrijgt lokaal verwerken. Bijvoorbeeld dat ze een voetganger zien. Als dat lokaal wordt verwerkt, treedt er geen vertraging op en reduceer je het risico dat je de voetganger raakt.” Als overal chips in zitten, is dat natuurlijk een grote kans voor de semiconsector, voor de Nijmeegse tech-campus en voor NXP in het bijzonder. Maar, zegt Terpstra, dan moet de (cyber)security op orde zijn. “Dat is de basis van alles wat we doen. Met de ‘versmarting’ van de hele maatschappij moeten we goed opletten dat het allemaal veilig is en blijft. En daar zorgen we ook voor.”
Consortium voor talentontwikkeling
In de Lifeport Regio Arnhem Nijmegen hebben verschillende bedrijven, kennisinstellingen en de overheid een consortium gevormd en een uitgebreid plan opgesteld om talent te ontwikkelen. Van Dellen: “Afgelopen september hebben we onze bijdrage aan het Nationaal Versterkingsplan Microchip Talent ingediend bij het Rijk en Brainport Eindhoven. Sindsdien heeft het consortium hard gewerkt aan de verdere uitwerking van ons plan. We willen het verder uitvoeren in samenwerking met het Rijk, de Brainportregio, regio Twente en het bredere semiconecosysteem.” De doelstelling is om in het eerste kwartaal van 2025 te starten met de uitvoering van de eerste initiatieven. Tegelijkertijd is er intensief contact met het Rijk en Brainport Eindhoven om de positie als tweede semiconregio van Nederland te versterken.
Internationale studenten nodig
Om het vestigingsklimaat te versterken is onder meer de relatie met HAN University of Applied Sciences en de Radboud Universiteit belangrijk. Zij trekken heel veel mensen aan en zijn een goede talentvijver voor NXP. Terpstra: “Maar dan moeten we wel zorgen dat die aantrekkingskracht blijft. Aantrekkingskracht voor nieuw talent, maar ook voor talent dat met pensioen gaat. Met alleen Nederlands talent gaan we deze opgave niet vervullen. Ook buitenlandse studenten zijn hiervoor nodig. NXP is een wereldwijd bedrijf en de vestiging in Nijmegen is een thuis voor ruim zestig nationaliteiten. De regio Arnhem Nijmegen is de enige regio in Nederland waar chips worden geproduceerd. We willen hier de beste mensen en die halen we uit de hele wereld, dus laten we ze dan ook iets aantrekkelijks voorschotelen.” Dat doe je niet door de kennisinstellingen te verbieden internationale studenten te werven, zoals het huidige kabinet wil, zegt Van Dellen. “Dat is een bijzonder slechte ontwikkeling die nu gaande is. En als je dan ook nog universitair onderwijs in het Nederlands verplicht gaat stellen, jaag je ook de laatste internationale student het land uit. Rampzalig, want daarmee verdwijnen ook honderden potentiële innovators.” Terpstra: “En als ze weg zijn, krijg je ze niet zomaar weer hier.”
Chips ontwikkelen = geschiedenis schrijven
Overigens moet de werving wat de twee heren betreft niet alléén internationaal gericht zijn. Ook in Nederland zit veel potentieel talent. Van Dellen: “Wat mij betreft leren we kinderen op de basisschool al dat techniek een heel goede keuze is.” Je zou dat bijvoorbeeld kunnen doen door hen te laten zien dat je in de technische sector, met name de semiconsector, meeschrijft aan de geschiedenis. Terpstra: “Wij hebben bijvoorbeeld chips ontwikkeld voor zonnepanelen die konden detecteren of er schaduw op het paneel viel, waardoor niet het hele paneel, maar nog maar een deel werd uitgeschakeld. Dat verhoogt het rendement van de zonnepanelen. Of neem de chips die ervoor hebben gezorgd dat de standby-functie van een tv minder energie verbruikt. Met miljarden tv’s op de wereld is dat een gigantische besparing. Ik denk dat we gerust kunnen stellen dat wie aan chips werkt, werkt aan een betere toekomst.”