Reporting Directive- richtlijn ‘We willen ons duurzame verhaal aan onze bezoeker vertellen’
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)-richtlijn verplicht grote bedrijven in de EU vanaf 2025 uitgebreid te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Hoewel stichtingen deze dans ontspringen, gaat het Nederlands Openluchtmuseum er tóch mee aan de slag vertelt directeur bedrijfsvoering Joop Bergevoet. Hij ziet bovenal kansen.
“Duurzaamheid scoort. Dat is kwantificeerbaar. Er is onderzoek gedaan naar de impact van organisaties die hier mee bezig zijn ten opzichte van bedrijven die het volledig aan zich voorbij laten gaan”, steekt hij van wal. Duurzaamheid staat daarom centraal in alles wat het Nederlands Openluchtmuseum doet. “Als rijksmuseum hebben wij een verduurzamingsopgave die is afgesproken met het ministerie van OCW. Maar ook als maatschappelijke organisatie willen we op duurzaamheidsgebied impact maken. Het zit verankerd in onze bedrijfsstrategie. We willen echter niet alleen duurzaam handelen, maar dit verhaal ook aan onze bezoeker vertellen.”
De CSRD-richtlijn is daarvoor een uitgelezen kans vertelt hij. Wat er precies in een duurzaamheidsrapport moet staan wordt per thema bepaald door European Sustainability Reporting Standards (ESRS) op drie domeinen: environment (milieu), sociaal (mens) en governance (bestuur), afgekort ESG. Het Nederlands Openluchtmuseum doet het op haar eigen manier legt Bergevoet uit. “We willen laten zien wie we zijn, maar niet met alle verplichtingen en de wet- en regelgeving er omheen. Duurzaamheid is een containerbegrip. Dat kan alle kanten opgaan. Als museum acteren wij al heel lang binnen de gedragscodes van de culturele sector: Governance Code Cultuur, Fair Practice Code en Code Diversiteit en Inclusie. De motivatie die we nu proeven is heel erg milieugedreven. Wij bakenen de verslaglegging daarom af tot ecologische duurzaamheid.”
Dat er op dat begrensde gebied al veel gebeurt in het museum bewijst de certificering Green Key Gold. “Voor de vijftiende keer op rij hebben we dit certificaat ontvangen.”
De liefde voor de planeet vertaalt zich in vele projecten en de bedrijfsvoering.
Een greep uit de bijdrages aan een minimale footprint: het entreegebouw ligt vol zonnepanelen, het parkeerterrein bevat 48 laadpunten voor elektrische auto’s, gereedschappen en transportmiddelen worden geëlektrificeerd en kleding wordt hersteld. Koffieprut gaat naar een oesterzwammenteler. Die oesterzwammen vinden bezoekers terug op de menukaart van de het horecagelegenheden in het museum. Over de stoute plannen voor de nabije toekomst: “We willen zonnecarports en de centrale werf gaan we realiseren met duurzaamheidsaspecten.” Dat het streven naar een betere en groene wereld nooit ophoudt bewijst hij met een prachtig voorbeeld. “De Friese zuivelfabriek Freia maakte eind 19e eeuw op een baanbrekende manier kaas en boter met de hulp van een stoommachine. Dit verhaal van de fabriek en de productie van zuivelproducten is nog steeds zichtbaar. De transitie van kolen naar gas is gemaakt. Maar we willen graag een stap verder door de machine te laten werken op waterstof. Dat is nog niet gelukt. Maar wél hebben we een verduurzamingsslag op technisch vlak gemaakt, zodat het rendement fors is toegenomen. Van daaruit gaan we verder.”
Al deze inspanningen vertalen in een duurzaamheidsverslag is geen abc’tje. De stip aan de horizon is januari 2026. Bergevoet: “Dan moet het eerste verslag op tafel liggen, over 2025.” De basis van het verslag vormt de dubbele materialiteitsbeoordeling: de impact van de onderneming naar buiten toe én de impact op de onderneming van buitenaf oftewel de ketenanalyse. Om een transparant beeld te krijgen van de waarde die het museum toevoegt of juist onttrekt aan het milieu is de hulp ingeroepen van Grant Thornton. Bergevoet: “We hebben een eigen werkgroep van vijf mensen geformeerd, puur voor de inhoud, Grant Thornton bewaakt het proces.”
Dat proces bestaat uit een aantal stappen: een kick-off, dubbele materialiteit & stakeholder analyse, een gap analyse, bepalen doelen, KPI’s en acties bepalen, data verzamelen, controle en rapportage. Vier maanden geleden was de kick-off. “We zijn nu nog bezig de thema’s te bepalen en de dubbele materialiteit in kaart te brengen”, vertelt Joop Bergevoet over de actuele stand van zaken. “Eind van dit jaar hopen we deze stap afgerond te hebben.”
Het bepalen van de doelen in het CSRD-stappenplan moet samenvallen met de strategische doelen. “We zijn nu bezig met een update van de strategische bedrijfsstrategie. We kijken altijd twee cultuurperiodes van vier jaar vooruit, richting 2032 dus. We vertalen dat naar een activiteitenplan ofwel beleidsplan tot en met 2028.”
Vanwege de urgentie voor het museum, maar ook vanuit zijn eigen intrinsieke motivatie schoof Joop Bergevoet vorig jaar aan bij de opleiding Sustainable Boardrooms van de Nederlandse vereniging van Commissarissen en Directeuren (NCD). “Centraal staat daarin het realiseren van een duurzaamheidsstrategie, passend bij de context van je bedrijf, de impact van je organisatie op mens en milieu en potentiële duurzaamheidsrisico’s en kansen. Ook was het leerzaam voor mij om naar andere organisaties te kijken hoe zij dat doen.”
Hij erkent: “Sustainability managers zijn vaak roepende in de woestijn. Om duurzaamheid in te bedden in een organisatie is lastig. We gaan al gauw over tot de waan van de dag. De CSRD-richtlijn is een geweldige kapstok om het wél te doen, ook al zijn we het niet verplicht. Het is een vraagstuk dat iedereen raakt. Zeker vanuit onze identiteit. Het stimuleert om te innoveren en te zoeken naar duurzame oplossingen voor operationele uitdagingen. Ook potentiële werknemers, partners en financiers hechten veel waarde aan duurzaamheid. En het kan maar zo zijn dat grotere stichtingen in de toekomst ook verplicht gaan worden om te rapporteren. Dan hebben wij in ieder geval het geraamte staan en alles al goed in kaart gebracht.” «
