‘VIA-T is dé transitieversneller naar circulair en biobased bouwen. Toekomstbestendig leren, werken en wonen is daarbij ons doel.’ Aldus afficheert zich het kennisnetwerk. Directeur Eric Willems schetst de contouren en de ambities.
Willems, sinds 1 augustus in functie, duidt de gedachten en ambities achter de totstandkoming van VIA-T. “We kampen in Nederland en ook in onze regio met de invloed van klimaatverandering, die ons dwingt toe te werken naar een minimale CO2 voetafdruk. Tevens is er sprake van een grondstoffencrisis. Het maken van nieuw staal en beton belast het milieu enorm door de wijze van winning en fabricage. Ten derde is er een groot woningtekort in Nederland. Tot en met 2030 moeten we 900.000 woningen realiseren, waarvan 33.000 in de regio Arnhem-Nijmegen. En dan hebben we ook nog te maken met structurele krapte op de arbeidsmarkt.”
Het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) concludeert in haar op 3 september gepubliceerde rapport dat het Nationale Programma Circulaire Economie en de Grondstoffenstrategie niet genoeg is om de doelen voor 2030 te halen. In de bouw neemt namelijk de productie en het gebruik van beton, staal, aluminium en isolatiemateriaal toe, wat leidt tot veel CO2 uitstoot. Er is daarom volgens het PBL, hoewel er programma’s zijn, extra aandacht nodig om de transitie naar circulair en biobased bouwen te stimuleren.
Geweldige uitdaging
Willems knikt: “De bouw is een vrij traditionele sector. De hele ‘bouwketen’, van eerste plan tot uiteindelijke realisatie omvormen tot een soepel werkend geheel waarin circulariteit leidend is, vergt tijd en betrokkenheid, vertrouwen en kennis van alle partijen. Dit is een geweldige uitdaging die we stapsgewijs en praktisch gaan aanpakken als VIA-T door samenwerking met zoveel mogelijk partijen die bij de bouw betrokken zijn.”
“Het onontkoombare alternatief is circulair en CO2-neutraal bouwen, waarbij het zaak is deze wijze van bouwen te implementeren en ook nog eens op te schalen, zodat we op termijn snel én duurzaam kunnen bouwen”, aldus Willems. “Hierbij gaat het om werken vanuit een nieuw perspectief met nieuwe methoden en technieken. Het vereist andere productie- en verwerkingsmethoden van andere grondstoffen, bijscholing van bestaand personeel en het opleiden van nieuwe krachten om hiermee uit de voeten te kunnen. Nauwe samenwerking tussen opleidingen, overheden en marktpartijen – opdrachtgevers en opdrachtnemers- is hiervoor een dwingende voorwaarde.”
Kenniscentrum en aanjager
VIA-T vervult in dit samenspel de rol van kenniscentrum en aanjager. En dat kenniscentrum wordt bemenst door partners uit de bouwwereld: ontwikkelaars, bouwbedrijven, installateurs, architecten, toeleveranciers, mbo, hbo, universiteit en woningcorporaties. “Op dit moment hebben we circa 60 partners en geïnteresseerden. Dat is een mooie basis. We gaan werken in projecten, want het is belangrijk voorbeelden te kunnen laten zien om potentiële nieuwe partners over de streep te trekken.”
“We zijn gestart in de Hubertushal, Waar door onze partners diverse leerwerktrajecten opgezet zijn voor om- her- en bijscholers en waar vmbo leerlingen en mbo-studenten kennismaakten met de praktijk van bouw- en installatietechniek en het gebruik van nieuwe materialen en werkwijzen. Inmiddels zijn deze faciliteiten overgeheveld naar onze huidige locatie aan de Streekweg in Nijmegen. Een komend groot project waar we mee starten betreft het Linnaeusgebouw van de Radboud Universiteit. Na aanvankelijke sloopplannen is besloten het pand te transformeren naar een multifunctioneel gebouw. We maken hiervoor gebruik van natuurlijke elementen zoals planten, hout, water, natuurlijk licht en biobased materialen. Bedrijven, duurzame bouwers en ontwikkelaars, de gemeente Nijmegen, het campusmanagement van de Radboud Universiteit en studenten van verschillende opleidingen, zoals van het vmbo, roc, hbo en de universiteit hebben de mogelijkheden verkend. Op deze manier komen mensen uit verschillende disciplines bijeen, ontdekken ze nieuwe mogelijkheden en leren van elkaar. Zo geven we samen stapsgewijs vorm en inhoud aan de duurzame transitie van de gebouwde omgeving.”
10 oktober startevenement
Op 10 oktober organiseert VIA-T een evenement in het Linnaeusgebouw van de Radboud Universiteit om de plannen te presenteren aan alle berokkenen en belangstellenden. “We zijn als VIA-T al een tijd bezig, maar 10 oktober is onze officiële startdatum als coöperatie. Met de huidige partners beschikken we over een solide uitgangspositie”, schetst Willems. “Ik zeg bewust uitgangspositie, want hoe meer partners aanhaken bij VIA-T, des te meer transitiekracht we kunnen ontwikkelen. En die kracht is hard nodig om circulair en CO2-neutraal bouwen verder te brengen dan een niche. We moeten toewerken naar het omslagpunt, dat circulair biobased bouwen de norm wordt.
Wie partner is krijgt toegang tot kennis en ervaring binnen het VIA-T netwerk. Bijvoorbeeld over best case projecten, de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van materialen, hun toepassing en werkmethoden maar ook subsidiemogelijkheden. Tevens hebben partners toegang tot trainingen, masterclasses en bijscholingen.
“We verwachten van partners een proactieve houding en betrokkenheid. Dat ze hun kennis en ervaringen delen en projecten inbrengen”, zegt Willems. “Elke partner fungeert als ambassadeur. We zijn samen VIA-T.”
Eric Willems: “Leren van elkaar om vorm en inhoud te geven aan de duurzame transitie van de hele bouwketen” «
