De Rijksoverheid werkt toe naar een volledig circulaire economie in 2050. In een circulaire economie vallen de milieueffecten van grondstoffengebruik, dus van alle Nederlandse productie en consumptie, binnen de planetaire grenzen. Het doel is klimaatverandering en biodiversiteitsverlies tegen te gaan. Om dat te bereiken moeten we:
- Het gebruik van primaire grondstoffen verminderen;
- Primaire grondstoffen vervangen door secundaire grondstoffen;
- De levensduur van producten en onderdelen verlengen;
- Materialen hoogwaardig hergebruiken.
Circulariteit is een complex begrip: het gaat over grondstoffen, maar vanuit het oogpunt van klimaat en biodiversiteit moeten we ook de aspecten energie en water erbij betrekken. Bij het maken, transporteren, gebruiken en verwijderen van grondstoffen spelen energie en water ook een belangrijke rol.
In veel beleidsdocumenten worden doelen en ambities meestal groots en abstract omgeschreven. Wie het goede wil doen, weet daarom vaak niet waar te beginnen. Circulariteit in project- en gebiedsontwikkeling staat dan ook nog in de kinderschoenen.
Hoe kan je stap voor stap circulariteit concreet maken voor project- en gebiedsontwikkeling?
Vertaald naar de bouw zijn dit de bekende circulaire opties:
Het gebruik van 2e hands of biobased bouwmaterialen;
Het losmaakbaar, demontabel of aanpasbaar bouwen;
Het bevorderen van hergebruik, door middel van een materialenpaspoort.
Stap 1: Pak je rol
Een grondeigenaar of ontwikkelaar heeft meer mogelijkheden om vroeg in het stadium circulariteit in planvorming en ontwerp te integreren, dan een aannemer die op een uitvraag inschrijft. Wat wil en kan de initiatiefnemer op het gebied van het grondstoffengebruik bereiken binnen de beschikbare tijd, het bouwbudget en wet- en regelgeving?
Stap 2: Denk na over je programma van eisen
Kies je voor nieuwbouw of kun je een bestaand gebouw transformeren voor de beoogde functie?
Is het gebouw voor lange termijn nodig voor die functie (bijvoorbeeld wonen) of voor korte of middellange termijn (utiliteitsgebouw)?
Moet het gebouw in de loop der tijd geheel of gedeeltelijk kunnen worden aangepast?
Wordt het gebouw overal even intensief gebruikt?
Stap 3: Onderzoek je mogelijkheden
Welke primaire grondstof is onvermijdelijk en heeft de laagste milieu-impact?
Welke 2e hands- of biobased bouwmaterialen zijn beschikbaar?
Welke onderdelen van een gebouw lopen de meeste slijtage op, met welke materialen kan de levensduur worden verlengd?
Welke gevolgen hebben de grondstoffenkeuzes voor het ontwerp?
Overheden, ontwikkelaars en bouwers moeten aan de slag om circulariteit in de praktijk te brengen. Niet alles kan tegelijk. Iedere doordachte eerste stap, is het begin van een circulaire toekomst. «
Kan ik je ergens mee helpen?
